Özgüven eksikliği, birçok insanın yaşadığı önemli bir sorundur. Özgüven, bireyin kendisi hakkında pozitif bir algıya sahip olması ve kendi yeteneklerine güven duyması anlamına gelir. Ancak, birçok faktör özgüven eksikliğine yol açar. Bu tür bireylerin iş ve aile hayatı birçok olumsuzluğa sahne olur.
Özgüven Nedir?
Özgüven kısaca, bireyin kendisini ve sahip olduğu değerleri gerçekçi bir anlayışla kabul etmesidir. Kendimizi olduğumuz halimizle kabul etmekte sorun yaşıyorsak, genel olarak yetersiz ve zayıf görüyor ve sıkça eleştiriyorsak bunlar özgüven eksikliğine işaret ediyor olabilir.
Özgüven eksikliği, genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan olumsuz deneyimlerden kaynaklanır. Ebeveynlerin destekleyici olmaması, akran zorbalığı, başarısızlık korkusu ve olumsuz ilişkiler özgüven eksikliğinin temel nedenlerindendir.
Özgüven eksikliği yaşayan bireyler genellikle kendilerini değersiz, yetersiz veya başarısız hisseder. Bu duygular, kişinin ilişkilerini olumsuz etkiler. Ayrıca, iş performansını düşürür. Yaşam kalitesine zarar verir.
Özgüven Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?
- Ebeveynlerin çocuğa karşı sağlıklı ve destekleyici bir tutum sergilememesi,
- Güvensiz ortamda yetişme,
- Eleştirel, yargılayıcı, talepkâr ve aşırı koruyucu tutumlar,
- Akran zorbalığına maruz kalmak,
- Sağlıksız ilişkiler yaşamak veya ayrılmak,
- Gerçekçi olmayan hedefler belirlemek,
- Anne-baba vefatı veya boşanması,
- Başarısızlığı bir deneyim olarak görmeyerek bunun üzerinde fazla durmak,
- Kendini sürekli ve acımasızca eleştirmek.
Özgüven Eksikliğini Aşma Yolları
Bu sorunu yaşayan kişilerin özgüven eksikliğini yenmek için bazı konulara dikkat etmesi gerekir. İlk olarak, kişi gerçekçi hedefler belirlemeli ve bu hedeflere ulaşmak için çaba göstermelidir. Ayrıca, olumsuz düşüncelerle başa çıkmak için bilişsel davranış terapisi gibi teknikler faydalıdır. Güçlü yönlerini tanıyan ve bunlara odaklanan kişilerin özgüveni artar.
Bunların yanı sıra, hatalı olmadığınız konularda kendinizi suçlamayın. İşlerin her zaman kötü olacağına dair düşünceler geliştirmeyin. Çünkü bu düşünceler başarısızlık duygusunu ve özgüven eksikliğini pekiştirir. Sözel veya duygusal tacizlere karşı kendinizi koruyun. Fakat başarısız olma korkusuyla riskten kaçınmayın. Gerçekçi hedefler belirleyerek hedeflerinizi gerçekleştirdiğinizde kendinizle gurur duyun ve kendinizi ödüllendirin.
Olumsuz deneyimlerde duygu odaklı gitmektense düşünceleriniz ve içinde bulunduğunuz durumu, olumsuz düşüncelerinizi saptayın. Ardından güçlü yönlerinizi keşfedin ve bunları daha da geliştirin. Makul olmayan isteklere hayır deyin. Nitekim bu davranış, kendi sınırlarını belirleyerek özgüven eksikliğiyle başa çıkmanın önemli bir parçasıdır. Birey, kendi değerini tanıyarak kendine güven duyar. Böylelikle yaşamını daha olumlu bir şekilde yönetir.
Sonuç olarak, özgüven eksikliği birçok insanın karşılaştığı bir sorundur. Ancak, bu sorunla başa çıkmak mümkündür. Gerçekçi hedefler belirlemek, olumsuz düşüncelerle başa çıkmak ve güçlü yönlerini tanımak, özgüveni artırmak için etkili yöntemlerdir. Her bireyin kendi özgüvenini geliştirmek için farklı bir yolu olabilir. Bu nedenle sorunu aşmak için kişisel bir yaklaşım benimsemek gerekir. Bu konuda uzman bir psikologdan terapi hizmeti alabilirsiniz.
Psk. Deniz Güneş
