Psikolojik Şiddet Nedir? Türleri Nelerdir? Nasıl Önlenir?

Şiddet türleri hayatımızın hemen her alanında giderek yaygınlaşmakta. Şiddetin en yaygın türlerinden biri olan psikolojik şiddet her gün birçok insanı mağdur ediyor. Yaşı, cinsiyeti, eğitim durumu veya sosyal statüsü ne olursa olsun tüm insanlar psikolojik şiddete maruz kalabilir. Bu kişilerde depresyon, anksiyete bozukluğu, utanç ve suçluluk duygusu gibi sorunlar ciddi psikolojik sorunlara neden olmakta. Psikolojik şiddet nedir, türleri nelerdir, nasıl önlenir gibi konularda merak ettiğiniz tüm bilgileri bu yazımızda sizler için derledik.

Psikolojik Şiddet Kısaca Nedir?

Öncelikle psikolojik şiddet kavramından biraz bahsedelim. Kısaca ifade etmek gerekirse psikolojik şiddet, bir kişinin başka bir kişiye duygusal, zihinsel veya psikolojik olarak zarar verici davranışlarda bulunmasıdır. Bu tür davranışlar genellikle aşağılama, tehdit, manipülasyon şeklinde ortaya çıkar. Ayrıca izolasyon, sürekli eleştiri, kontrol etme veya korkutma gibi davranışlar da psikolojik şiddetin unsurları arasında yer alır.

Psikolojik şiddetin toplumsal ilişkilerde en yaygın şekilleri aşağılama ve küçümseme, korkutma, tehdit etme, utandırma ve alay etmedir. Ayrıca kişiye kendisini suçlu hissettirme, ilgisizlik ve dışlama şeklinde de psikolojik veya duygusal şiddet ortaya çıkar. Bu olgulara karşı yeterli farkındalıklar oluşmadığında psikolojik sorunlar artarak devam eder ve giderek kanıksanır. Psikolojik şiddeti önleme adına yapılan yanlış uygulamalar ise mağduriyetlerin artmasına yol açar. Şiddet mağdurunun özgüveni, ruh sağlığı ve genel iyilik hali olumsuz etkilenir.

Psikolojik Şiddetin Fiziksel Şiddetten Farkları Nelerdir?

Psikolojik şiddet, her şeyden önce bir şiddet türüdür. Ancak her şiddet çeşidi bir psikolojik şiddet değildir. Şiddet hakkında farklı tanımlar yapmak mümkün. Bunlar arasında en yaygın olanı kaba güç kullanmaktır. Nitekim şiddetin en fazla karşılaşılan türü fiziksel şiddettir. Bu şiddet çeşidinde kişiler veya gruplar, yapmak istemedikleri bir şeye fiziksel olarak zorlanır. Üstelik şiddet uygulayan taraf, elde etmek istediği sonuçlara ulaşmak için şiddetin dozunu artırma eğilimindedir.

Buna karşılık psikolojik şiddet, herhangi bir fiziksel şiddet olmaksızın ortaya çıkar. Buna rağmen kişiyi birçok açıdan etkiler. Örneğin stres, depresyon, anksiyete bozukluğu gibi sorunlar psikolojik şiddetin yol açtığı en önemli sorunlardır. Psikolojik şiddette kişi, istemediği birtakım davranışları yapmaya psikolojik yöntemlerle zorlanır. Örneğin duygusal aşağılama ile soyutlama veya dışlama, psikolojik şiddetin en önemli araçlarıdır.

Psikolojik şiddeti tanımlamak için kimi zaman psikolojik istismar, duygusal istismar, duygusal şiddet gibi ifadeler de kullanılır. Psikolojik şiddet suçu şikayete bağlı bir suç olduğu için mağdurun bu konuda bilgi ve farkındalıklarını yüksek tutması gerekir. Ruhsal şiddetin ne olduğunu merak edenler ayrıca bu sorunun nasıl ortaya çıktığını ve çözüm yollarını da öğrenmek ister. Yazımızın devamında bu konuyu da ele alacağız.

Gerçekten de psikolojik şiddetin sonuçları kimi zaman fiziksel şiddetin sonuçlarından daha zararlıdır. Bu konuda farkındalıkları artırmak hem bireysel hem de toplumsal bir görevdir. Böylelikle “Eşimden psikolojik şiddet görüyorum, ne yapmalıyım?” türünden arayışlara daha etkili çözümler geliştirmek mümkün olur. Özellikle eşinden psikolojik şiddet gören kadın ne yapmalı konusunda farkındalıkları artırmak bireysel ve toplumsal bir sorumluluktur.

Kişinin kanıksadığı duygusal şiddet uygulamaları tüm yaşamını olumsuz etkiler. Hatta kronik depresyon veya tükenmişlik sendromu nedeniyle kişi intihar etmeyi bile düşünebilir. Bu nedenle fiziksel şiddetle başa çıkmak psikolojik şiddete oranla daha kolaydır. Dahası, psikolojik şiddet yapan erkek veya yönetici hakkında önleyici ve cezalandırıcı mekanizmaları devreye sokmak gerekir. Bunun için de öncelikle psikolojik şiddetin neleri kapsadığını iyi bilmek gerekir.

Psikolojik Şiddet Neleri Kapsar?

Psikolojik şiddet nedir diye merak edenler, bu tür davranışların neleri kapsadığını da merak eder. Aslına bakarsanız, fiziksel şiddetin tanımı ve sınırları oldukça nettir. Oysa psikolojik şiddetin kapsam ve içeriği daha geniştir. Nitekim bu durum, kullanılan psikolojik baskı araçlarının çeşitliliği ve kullanım şeklinden kaynaklanır. Kişiyi aşağılayan, sosyal çevresinden dışlayan, öfkelendiren, cezalandıran ve benzeri duygu ve durumları yaratan tüm istenmeyen olgu ve olaylar psikolojik şiddet kapsamında yer alır.

Bu bakımdan, psikolojik şiddetin kapsamı, şiddeti uygulayan kişiye ve kullandığı yöntemlere göre farklılık gösterir. Toplum içinde hemen herkes zaman zaman psikolojik şiddete maruz kalır. Yaşı, cinsiyeti, eğitim durumu veya sosyal statüsü ne olursa olsun, toplumda hemen herkes psikolojik veya duygusal şiddetin mağduru olabilir. Bu konuda yeterli farkındalığa sahip olmayan bireyler, bu durumu doğru anlamlandırmada zorluk çeker. Üstelik bu durum, kişinin yaşadığı psikolojik sorunlarla başa çıkmasını zorlaştırır.

Duygusal şiddetin aşırı noktalara ulaşması, kişiyi fiziksel hastalıklarla karşı karşıya getirir. Bu gibi durumlarda örneğin “Ailemden psikolojik şiddet görüyorum, ne yapmalıyım?” türünden arayışlar artar. Baba veya anne tarafından psikolojik şiddete maruz kalan çocuklarda gelişen ruhsal sorun veya bozukluklar tüm yaşamı olumsuz etkiler. Nitekim çocuğa psikolojik şiddet uygulamak dünyanın hemen tüm hukuk sistemlerinde suç kapsamında değerlendirilir. Ayrıca hamilelikte psikolojik şiddeti önlemek için de birçok hukuk sisteminde yasal düzenlemeler mevcuttur.

Psikolojik şiddetin en çok görüldüğü ortamlardan biri de okullardır. Bu yüzden okulda psikolojik şiddeti önlemek için hem yasal düzlemde hem de öğrenciler arasında çeşitli sorumluluklar belirlenmiştir. Öğretmen psikolojik şiddet uyguladığında idari makamlar tarafından hakkında kovuşturmalar başlatılır. Öğrencilerin birbirlerine akran zorbalığı yöntemleri ile psikolojik şiddet uygulamaları disiplin soruşturmalarına konu olur. Okullarda sözlü, duygusal ve psikolojik şiddeti önlemek için farkındalık artırıcı etkinlikler oldukça yararlıdır. Psikolojik şiddetin nedenleri ve çözüm yolları hakkında bilgiler arttıkça sorunların çözümü kolaylaşır.

Psikolojik Şiddetin En Yaygın Türleri ve Yöntemleri Nelerdir?

Genel olarak ifade edecek olduğumuzda psikolojik veya duygusal şiddetin en yaygın türleri ve yöntemlerinin şunlar olduğunu söyleyebiliriz:

• Yetenek ve becerileri küçümseme: Küçümseme davranışı, bir şeyin değerini önemsizleştirme anlamına gelir. Bu yöntemde kişiye, sahip olduğu yetenek ve becerilerin değersiz olduğu hissettirilir. Örneğin, “Bu senin başarın değil, bunu şansa borçlusun!” türünden ifadeler bu tür bir anlayışa dayanır.
• Kişiyle veya yaptığı işlerle alay etme: Alay etme davranışı, kişinin yaptığı işleri, aldığı kararları veya bizzat kendisini alay konusu haline getirmektir. İş hayatında bunun birçok örneğine rastlanır. Söz gelişi, “Bu mu senin en başarılı projen!” türünden ifadeler bu yöntemi yansıtır.
• Suçlu hissettirme: Mağdura kendisini suçlu hissettirecek söylem ve davranışlar bu grupta yer alır. Örneğin, “Hep kendini düşünüyorsun, beni hiç düşünmüyorsun!” türünden ifadeler suçlu hissettirme kapsamına girer.
• Küsmek veya surat asmak: Duygusal sömürünün bir başka çeşididir. Kişiyi istemediği davranışları yapmak zorunda bırakır. Mağdura karşı ilgisiz davranmak veya surat asmak, suçluluk duygusunu kalıcı hale getirir. Bu davranış nedeniyle mağdur her yaptığının yanlış olduğunu düşünmeye başlar.
• Tehdit veya korkutmak: Mağdura çeşitli şekillerde zarar vereceğini söyleyerek gerçekleşir. Bu yöntem, “Şunu şunu yapmazsan şöyle şöyle yaparım” türünden bir formülasyona sahiptir. Tehdit ve korkutma yöntemi, mağduru psikolojik açıdan büyük bir baskı altına alır.
• Utandırmak veya aşağılamak: Mağduru zayıf yönlerinden dolayı utandırarak veya aşağılayarak uygulanan psikolojik şiddet çeşididir. En çok fiziksel özellikler veya başarısızlıklara yönelik sözlerle gerçekleşir.
• İlgisizlik veya dışlamak: Mağdurun başarılarını görmezden gelmek, onu yok saymak şeklinde gerçekleşen psikolojik şiddet türüdür. Güzel bir işe imza atan bir çalışanın yöneticisi tarafından takdir edilmemesi ilgisizliğe bir örnektir. Dışlama ise kişiyi sosyal çevresinden dışlayarak gerçekleşir.
• Manipülasyon veya kontrol etmek: Mağduru kendi iradesi dışında davranışlar gerçekleştirmeye zorlayan psikolojik şiddet türüdür. Örneğin, “İşini gerçekten seviyorsan bunları yaparsın!” türünden cümleler bu tür bir şiddet barındırır. Manipülasyon giderek kişinin tüm hayatını, ilişkilerini, kararlarını kontrol etme çabasına dönüşür.

İnsanlar Neden Psikolojik Şiddete Başvurur?

İnsanların psikolojik şiddete başvurmasının çeşitli nedenleri vardır. Bu nedenlerin ardında yatan motivasyonlar da farklıdır. Bunlar büyük ölçüde bireyin psikolojik yapısı, hayat deneyimleri ve sosyal çevreyle ilgilidir. Genel olarak ifade edecek olursak, insanların psikolojik şiddete başvurmasının nedenleri kısaca şu şekildedir:

• Güç ve kontrol arzusu: Bazı insanlar başkaları üzerinde güç ve kontrol arzusuna sahiptir. Bu arzunun tatmini için psikolojik şiddet kullanırlar. En çok duygusal psikolojik şiddet yöntemlerini tercih ederler.
• Üstünlük hissi: Psikolojik şiddeti kullanan kişiler, kendilerini daha güçlü ve üstün hissetme eğilimindedir. Özellikle özgüven eksikliği içinde olan kişilerde üstünlük hissi fazladır. Evlilikte psikolojik şiddet ve benzeri davranışların temel nedenlerinden biri budur. Hatta fiziksel ve psikolojik şiddet boşanma kararına yol açar.
• Kendi eksikliklerini gizleme: Kendi yetersizliklerini veya başarısızlıklarını gizlemek isteyen kişiler, başkalarıyla alay etme veya onları küçümseme eğilimindedir. Örneğin hakaret suçu psikolojik şiddet kapsamında en çok bu nedenle ortaya çıkar. İş yeri psikolojik şiddet çeşitlerinin önemli bir bölümü de bu nedenle oluşur.
• Geçmiş travmalar veya kötü deneyimler: Kişinin geçmişte yaşadığı fiziki veya psikolojik şiddet, bu davranışları normal gibi algılamasına neden olabilir. İlişkide psikolojik şiddet türleri bu nedenle sürekli artma eğilimindedir.
• Empati eksikliği: Başkalarının duygularını anlamada zorluk çeken kişiler, duygusal şiddeti farklı araçlarla kolayca uygulama eğilimindedir. Empati kuramadıkları için verdikleri zararların farkına bile varamazlar.
• Savunma mekanizması: Kişinin kendi eksiklerinin ortaya çıkmasını önlemek adına savunma mekanizması olarak şiddete başvurması mümkündür. Özellikle mesleki psikolojik şiddet çeşitleri birer savunma mekanizması olarak açığa çıkar.
• Kıskançlık ve rekabet: Bir kişinin başarıları veya özellikleri diğer kişilerde kıskançlık duygusu yaratabilir. Rekabet duygusu da başkalarını aşağılama veya küçük görmeye neden olabilir. Kendini öne çıkarmak isteyen kişiler psikolojik şiddetin bu araçlarını kullanma eğilimindedir.
• Toplumsal normlar ve cinsiyet rolleri: Bazı toplumlarda psikolojik şiddetin çeşitli türleri normal karşılanır. Özellikle ataerkil toplumlarda kadınlar üzerinde uygulanan psikolojik ve duygusal şiddeti bu yüzden kanıksama eğilimi hakimdir.

Evlilikte ve Aile İçi Psikolojik Şiddet Nedir?

Kısaca ifade edecek olursak evlilikte ve aile içi psikolojik şiddet, eşler veya aile üyeleri arasında gerçekleşen bir şiddet türüdür. Bu şiddet türünde birey, başkalarına duygusal, zihinsel veya psikolojik olarak zarar verir. Aile içindeki duygusal şiddet, fiziksel şiddet kadar görünür değildir. Ancak mağdurlar üzerinde kalıcı etkiler bırakır. Evlilik içindeki dinamikleri olumsuz etkiler. Genel olarak bakacak olursak şunları söylemek mümkün:

• Aşağılama veya küçümseme: Eşin yeteneklerini küçümsemek, yaptığı işleri alay konusu haline getirmek duygusal şiddetin en yaygın türlerinden biridir. Bu yöntem, mağdurun özgüvenini zedeler ve kendisini değersiz hissetmesine yol açar. Bu şiddeti uygulayan kişiler, karşı tarafın doğal yetenek ve becerileri üzerinde bir baskı mekanizması oluşturur. Sürekli eleştirilme korkusuna bağlı sosyal anksiyete yaşayan mağdurlar, buna direnç göstermede güçlük yaşar.
• Tehdit ve korkutma: Karşı tarafı istemediği bir şeyi yapmazsa cezalandırmakla tehdit etmek, evlilikte ve aile içinde şiddetin en yaygın bir diğer örneğidir. Bu tür davranışlar nedeniyle mağdur sürekli korku ve endişe içinde yaşar. Özellikle kadına yönelik psikolojik şiddet örnekleri bu yöntemle açığa çıkar. Ayrıca anneden veya babadan psikolojik şiddet görmek çocukların kendilerini sürekli korku veya tehdit altında hissetmesine neden olur.
• Manipülasyon: Aile bireyini kendi isteklerine göre yönlendirmek için gerçekliği çarpıtma şeklinde ortaya çıkar. Kendisine sürekli suç yüklenen mağdur, gerçekliği kendi gözlerinden değil, şiddet uygulayan kişinin gözlerinden görmeye başlar. Böylelikle mağdur, kendisini hemen her konuda yeteneksiz, aciz ve beceriksiz görmeye başlar.
• Sosyal izolasyon: Eşin veya aile üyelerinden birinin arkadaşlarıyla veya diğer aile üyeleriyle görüşmesini engellemektir. Bu yöntem nedeniyle mağdurun sosyal destek ağından bağı kopar. Kendisini yalnız hissettikçe yaşadığı psikolojik sorunlar artış gösterir. Aileden psikolojik şiddet görmek ciddi psikolojik sorunları tetikler.
• Duygusal ihmal: Karşı tarafın duygusal ihtiyaçlarını görmezden gelmek, mağdurun kendisini değersiz ve sevgisiz hissetmesine neden olur. Çocukların duygusal ihtiyaçlarını görmezden gelmek, duygusal gelişimlerini olumsuz etkiler. Aynı zamanda da özgüven sorunlarına yol açar.

Evlilikte ve Aile İçi Psikolojik Şiddetin Sonuçları Nelerdir?

Evlilikte ve aile içinde psikolojik şiddetin birçok sonucu vardır. Nitekim, psikolojik şiddet nedeniyle dışlanma veya cezalandırılma korkusu yaşayan mağdurlar, doğal yetenek ve becerilerini kullanırken özgür iradeleriyle hareket edemez. Bunun yerine, şiddet uygulayan kişinin isteklerine göre hareket etmeye çalışır. Şiddet uygulayan taraf, mağdurun hak ve özgürlüklerini yok saymayı, onu sürekli ve her konuda eleştirmeyi bir hak olarak görür. Bunun sonucunda birçok soruna zemin hazırlar. Bunlar genel olarak şu şekildedir:

• Ruh sağlığı sorunları: Depresyon, anksiyete, düşük özgüven, kronik stres, stres sonrası travma bozukluğu gibi sorunlar. Şiddetin psikolojik kökenleri ve nedenleri ne kadar derinse sonuçları da o kadar büyüktür.
• Fiziksel sağlık sorunları: Uzun süreli stresin getirdiği fiziksel sorunlar ve kronik hastalıklar. Sindirim sistemi, kalp rahatsızlıkları, bağışıklık sisteminin zayıflaması. Ayrıca uyku sağlığı sorunları ve geçmeyen baş ağrıları. Özellikle şiddet gören kadının psikolojik durumu bu bağlamda çok daha zordur.
• İlişki sorunları: Evlilik ve aile içi ilişkilerin bozulması, boşanma, aile içi iletişim çatışmaları ve ailelerin parçalanması. Ayrıca sosyal çekilme ve izolasyon ile öfke patlamaları ve kontrolsüz davranışlar. Sözlü ve psikolojik şiddetin artması, ilişki sorunlarını daha da zor bir hale sokar.
• Kendine zarar verme eğilimleri: İntihar düşüncesi veya girişimleri, madde bağımlılığı gibi etkiler. Kendine güvenini kaybeden kişilerin çevresine sürekli güvensizlik duyması.
• Çocuklar üzerindeki etkiler: Duygusal gelişimleri zarar gören çocukların akademik başarılarının düşmesi. Ayrıca çeşitli davranış bozukluklarının ortaya çıkması. Bu bağlamda örneğin sessiz psikolojik şiddet çocuk psikolojisi üzerinde ciddi sorunlara yol açar.
• Özgüven ve özsaygı kaybı: Kişinin yeteneklerine ve becerilerine olan inancın zayıflaması. Ayrıca kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme isteğinin kaybı. Sevgili tarafından psikolojik şiddete maruz kalanlarda bu kayıplar daha yüksektir.
• Hayat kalitesinin düşmesi: Genel yaşam memnuniyetinde azalma. Kişinin kendisiyle ilişkisinde sürekli huzursuzluk hissetmesi ve motivasyon eksikliği. Psikolojik ve sözel şiddet mağdurları bir süre sonra hayatı zor ve katlanılmaz görmeye başlar.

İş Yerinde Psikolojik Şiddet Nedir?

Kısaca ifade edecek olursak iş yerinde psikolojik şiddet, bir iş yerinde çalışanın diğer çalışanlar veya yöneticiler tarafından psikolojik olarak zarar veren kötü davranışlara maruz kalmasıdır. Bu davranışlar çalışana duygusal veya zihinsel zararlar verir. Doğrudan fiziksel zarar içermeyen iş yerinde psikolojik şiddet örnekleri, çalışanda fiziksel şiddetten daha kalıcı etkiler yaratabilir.

Bu bakımdan, psikolojik şiddet şartları konuya ilişkin en önemli noktalardan biridir. Nitekim psikolojik şiddet tazminat konusu olduğu için yöntem ve araçlarının somut olması gerekir. Şiddet psikolojisi konusunda destek için de bu yöntem ve araçları iyi tanımak gerekir. Genel olarak baktığımızda, iş yerinde psikolojik şiddet türleri ve yöntemlerini şu şekilde ele almak mümkün:

• Mobbing: İş yerinde çalışanın belli bir grup tarafından hedef alınmasıdır. Sistematik şekilde ve uzun süre devam eden mobbing uygulamalarında esas amaç çalışanı istifaya zorlamaktır. Çalışanın sürekli eleştirilmesi ve hatalarının abartılması, diğer çalışanlarla iletişiminin engellenmesi, görevinin sürekli değiştirilmesi veya zorlaştırılması mobbing örnekleridir.
• Manipülasyon: Bir çalışanın başka bir çalışanı kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek için gerçekliği çarpıtmasıdır. Çalışanın davranışlarının manipüle edilmesi algılarını ve özgüvenini kaybetmesine yol açar. Mağdurun işlerini küçümsemek, ona kasıtlı olarak yanlış bilgiler vermek manipülasyon yöntemlerinin başında gelir.
• Aşağılama ve küçümseme: Çalışanın yeteneklerinin, fikir veya düşüncelerinin, yaptığı işlerin sürekli olarak değersizleştirilmesidir. Bu davranışlar, mağdurun iş yerinde kendini önemsiz ve değersiz hissetmesine neden olur. Aşağılama ve küçük düşürme alenen olabileceği gibi ironik yolla dolaylı yoldan da olabilir.
• Tehdit ve korkutma: Çalışanı istemediği şeyleri yapmaya zorlamaktır. Bu bağlamda en çok işten çıkarma tehdidi dile getirilir. Ayrıca kötü performans değerlendirmesiyle korkutmak da iş yerlerinde en yaygın psikolojik şiddet örnekleridir. Ekonomik ve psikolojik şiddetin uzun süre devam etmesi kişinin tüm yaşam kalitesine zarar verir.
• Sosyal izolasyon: Çalışanın iş ilişkileri ve iletişimden kasıtlı olarak dışlanmasıdır. İş yerinde uygulanan psikolojik şiddetin bu türü, mağdurda yalnızlık ve çaresizlik hissi yaratır. Toplantılardan dışlamak veya sosyal etkinliklere davet etmemek sosyal izolasyonun en yaygın örnekleridir.

İş Yerinde Psikolojik Şiddetin Sonuçları Nelerdir?

Psikolojik şiddetin iş yerinde en yaygın türleri, mağduru birçok bakımdan derin sorunlarla karşı karşıya getirir. Özellikle mobbing nedeniyle mağdur, hayatında kalıcı etkiler yaratan zor bir süreçten geçer. Bu yüzden iş yerinde mobbing ve psikolojik şiddeti önlemek için hem bireysel açıdan hem de hukuki bakımdan çeşitli yükümlülükler vardır. Genel olarak ifade edecek olursak iş yerlerinde psikolojik şiddetin en önemli sonuçları şu şekildedir:

• Ruh sağlığı sorunları: İş yerinde psikolojik şiddete maruz kalan kişilerde en önemli ruh sağlığı sorunu depresyondur. Bunun yanı sıra anksiyete bozukluğu, düşük özgüven ve özsaygı gibi farklı sonuçlara da rastlamak mümkündür.
• Fiziksel sağlık sorunları: Ruh sağlığı sorunları bir süre sonra fiziksel sağlık sorunlarını tetikler. Örneğin kronik stres nedeniyle uyku bozuklukları ortaya çıkar. Tükenmişlik sendromu, kişinin kalp ve sindirim sistemi rahatsızlığı yaşamasına neden olur.
• Verimlilik kaybı: İş yerinde psikolojik şiddet uygulamalarının en önemli sonuçlarından bir diğeri performans ve verimlilik kaybıdır. Yaptığı işe ilgisi azalan çalışanda motivasyon düşüklüğü verimlilik kaybı yaratır.
• Madde bağımlılığı: Psikolojik şiddete maruz kalan çalışanlarda madde bağımlılığının oluşma ihtimali daha yüksektir. Kişinin geçmişinde bu tür davranışları olmuşsa tekrarlama ihtimali artar.
• Sosyal çekilme ve izolasyon: İş yerinde psikolojik şiddete ve mobbinge maruz kalanlar, sosyal hayatlarında geri çekilme ve kendilerini izole etme eğilimindedir. Kişinin iş yerinde maruz kaldığı izolasyon, onu giderek tüm hayattan uzaklaştırır.
• İntihara eğilim: Mağdurların bir kısmında intihar düşüncesi oluşur. Kişinin sosyal destek gruplarından uzaklaşması, bu düşünceyle başa çıkmasını zorlaştırır. Bu süreçte aile ve sosyal çevrenin desteği kritik önemdedir.
• Yüksek çalışan devir oranı: İş yerinde psikolojik şiddetin kurumsal hale gelmesi, çalışanların yanı sıra işletmeyi de olumsuz etkiler. İşten kısa sürede ayrılan çalışan oranının yüksek olması, şirketin kurumsal hafızasına ve kimliğine zarar verir.
• Yasal sorunlar ve tazminat davaları: Çalışanların iş yerinde psikolojik şiddete maruz kalması, yasal hakları uyarınca tazminat hakkı doğurur. Bu durum hem ekonomik hem de itibar açısından işletmeye zarar verir.

Psikolojik Şiddet ile Mobbing Arasında Nasıl Bir İlişki Vardır?

İş hayatında karşılaşılan psikolojik şiddet ile mobbing kavramı arasında yakın bir ilişki vardır. Nitekim, mobbingin oluştuğu tüm durumlarda psikolojik şiddet söz konusudur. Ancak psikolojik şiddet her zaman mobbing kapsamında değerlendirilmeyebilir. Kısaca ifade edecek olursak durum şu şekildedir. Mobbing sözcüğü Türkçede genellikle yıldırma veya bezdirme şeklinde ifade edilir. Oysa bu sözcük, bir kimseye belli bir grup tarafından uygulanan psikolojik şiddeti kapsar. Mobbingde aktör belli bir kişi değil, gruptur.

Psikolojik taciz olgusu içinde psikolojik şiddet yer aldığı gibi baskı kurma, rahatsız etme, yıldırma, dışlama, gözden düşürme, aşağılama, motivasyonu ve özgüveni düşürme gibi davranışlar da vardır. Nitekim psikolojik şiddet psikolojisi bu tür davranışları içinde barındırır. Mutsuz etme veya sıkıntı verme amaçlı tüm davranışlar birer psikolojik tacizdir. Oysa mobbingde uygulanan psikolojik şiddetin kişiye belli bir grup tarafından ve sistematik şekilde uygulanması gerekir. Dolayısıyla, mobbingin oluştuğu her yerde psikolojik şiddet vardır. Ancak bir kimsenin başka bir kimseye psikolojik şiddet uygulaması her zaman mobbing demek değildir.

İş yerlerinde karşılaşılan mobbing türlerinin hepsi birer psikolojik şiddet örneğidir. Söz gelişi, çalışanla ilgili dedikodu ve söylenti çıkarmak, çalışanı işten ayrılmaya zorlamak, görevini yapmasını zorlaştırmak birer psikolojik şiddettir. Veya statüsünü küçümsemek, çalışanı tecrit etmek ya da görmezden gelmek de mobbing ve psikolojik şiddeti örnekler. Şu şartla ki, bu davranışların kişiye belli bir grup tarafından ve sistematik şekilde uygulanması durumunda mobbing söz konusudur. Bu tür durumlarda psikolojik şiddet sözleri aynı zamanda da birer suç kapsamına girer.

İş yerinde herhangi bir kişinin bir çalışanla ilgili dedikodu çıkarması veya onu küçümsemesi ona mobbing uyguladığı anlamına gelmez. Konuşurken sözünü kesmek, kişiye lakap takmak, sataşma amaçlı mailler göndermek, iş düzenini bozmak gibi davranışlar ancak belli bir grup tarafından gerçekleştirildiğinde mobbing kapsamına girer. Baskı psikolojik şiddet kapsamında yer alması için sistematik olmalıdır. Grup tarafından gerçekleşmedikçe baskı mobbing olarak değerlendirilemez.

Psikolojik Şiddet Uygulayan Kişilerde Hangi Kişilik Bozuklukları Vardır?

Psikolojik şiddete başvuran kişilerde çeşitli kişilik bozukluklarına rastlamak mümkün. Bu bozukluklar ayrı ayrı ortaya çıkabileceği gibi aynı anda da görülebilir. Nitekim psikolojik şiddet uygulayan kişilerde genellikle birden fazla kişilik bozukluğuna rastlamak mümkün. Genel olarak ifade edecek olursak bunları şu şekilde sıralamak mümkün:

• Narsistik kişilik bozukluğu: Kişinin kendisini aşırı derecede önemli ve özel görmesiyle belirti verir. Bu kişiler, başkalarının duygu ve düşüncelerine, ihtiyaç ve beklentilerine kayıtsız kalır. Empati yoksunu narsist bireyler, kendi üstünlüklerini kanıtlamak veya başkalarını kontrol etmek için psikolojik şiddet yöntemlerine başvurur.
• Paranoid kişilik bozukluğu: Kişilik bozukluklarının bu türü, kişiyi başkalarına karşı sürekli şüpheci ve güvensiz yapar. Bu kişilerin tehdit algısı yüksektir. Paranoya nedeniyle saldırgan ve düşmanca davranışlar sergilerler. Bu davranışları onlarda psikolojik şiddet belirtileri oluşmasına neden olur.
• Borderline kişilik bozukluğu: Bu kişilerde yoğun duygusal dalgalanmalar ve güvensizlik duygusu hakimdir. Duygusal boşluk ve güvensizliklerini gidermek için özellikle manipülasyon yöntemine başvururlar. Yaşadıkları öfke patlamaları sırasında başkalarını aşağılama, küçümseme, alay gibi psikolojik şiddet yöntemlerini kullanırlar.
• Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu: Aşırı mükemmeliyetçilikle belirti veren bu bozukluk, kişinin çevresine psikolojik şiddet uygulamasına neden olur. Aşırı düzenlilik ve kontrol ihtiyacı, özellikle iş yerinde psikolojik şiddet vakalarına yol açar. Esnek olmayan kontrol edici davranışları ve hataları sürekli eleştirmesi iş yerinde verimlilik ve üretkenliği zedeler.
• Antisosyal kişilik bozukluğu: Bu bozukluğa sahip kişiler, ilişkilerde kural ve normlara uymakta zorluk çeker. Vicdan azabı duymakta zorluk çekmeleri, psikolojik şiddete kolayca başvurmalarına neden olur. Sürekli yalan söyleme ve manipülasyon yoluyla duygusal şiddeti uç düzeyde gerçekleştirirler.
• Histrionik kişilik bozukluğu: Bu tür kişilerde sürekli dikkat çekme ihtiyacı ve dramatik davranışlar vardır. İlgi odağı olmak isteyen bu kişiler manipülasyon ve diğer psikolojik şiddet yöntemlerine kolayca başvurur. Sorunları abartma, empati eksikliği, kendini öne çıkarma gibi sorunlar, psikolojik şiddet çeşitlerinin derinleşmesine neden olur.

Psikolojik Şiddete Maruz Kaldığımızı Nasıl Anlarız?

Psikolojik şiddetin farklı araçlar ve yöntemler kullanması, bu olgunun anlaşılmasını önemli hale getirmekte. Nitekim psikolojik şiddetin bazı türleri doğrudan ve açık şekilde, bazı türleri ise dolaylı yoldan ve gizli şekilde gerçekleşir. Konuya ilişkin farkındalıkları yüksek kişiler, maruz kaldıkları psikolojik şiddetin türü ve özelliklerini daha kolay anlayıp değerlendirebilir.

Psikolojik şiddete maruz kalıp kalmadığınızı anlamak için bazı noktalara özellikle dikkat etmelisiniz. Bunlardan biri sürekli eleştirilmedir. Nitekim, yaptığınız işler veya davranışlarınız sürekli eleştiriliyor olabilir. Kendinizi sürekli savunmak zorunda kalmanız size kendinizi değersiz hissettirebilir. Evde veya iş yerinde psikolojik şiddet örnekleri arasında bu en yaygın olanlarından biridir. Bu durumda, bu eleştirilerin nedenlerini iyi analiz edip sorunun sizden kaynaklanıp kaynaklanmadığına dikkat etmelisiniz.

Yaptığınız çalışmalar, görüş veya düşünceleriniz sürekli alay konusu haline getirilebilir. Özellikle iş yerinizde küçümsenmeniz ve değersizleştirilmeniz psikolojik şiddete örnek olabilir. Bu tür durumlarda konuyu objektif olarak değerlendirmeli, bu davranışların sistematik olup olmadığını analiz etmelisiniz. Bazen yanlış anlamalar veya iletişim sorunları da psikolojik şiddetin göstergesi olarak değerlendirilir. Konuyu objektif olarak ele almak ve bu davranışların tekrar edip etmediğine bakmak bu noktada kritik önemdedir.

Psikolojik şiddetin tehdit ve korkutma, manipülasyon, sosyal izolasyon gibi yöntemleri hiçbir zaman tek seferlik oluşan durumlar değildir. Bunların sürekli tekrar etmesi ve kişinin psikolojisini bozması, duygusal şiddetin göstergeleri haline gelmesine neden olur.

Kendinizi sürekli suçlu hissediyor, dışlanma davranışını sıkça görüyorsanız psikolojik şiddete maruz kalıyor olabilirsiniz. Utandırma ve alay etme, duygusal istismar, özgüven kaybı gibi konular psikolojik şiddete maruz kaldığınızı gösteriyor olabilir. Bu gibi durumlarda vakit geçirmeden psikolojik destek hizmetlerinden yararlanmanızda fayda var.

Aile içi psikolojik şiddet, çoğu zaman trajik boyutlara ulaşır. Özellikle kadınlara yönelik psikolojik şiddetle ilgili önleyici mekanizmaların yetersiz kalması mağduriyetlerin artmasına yol açar. İş hayatında karşılaşılan psikolojik şiddetle ilgili sorunları ise işverene veya devlet kurumlarına ileterek çözmek mümkündür. Bu konuda işverenin tutumu, çalışanın maruz kaldığı psikolojik şiddetle baş etmesinde belirleyicidir.

Bağırmak Psikolojik Şiddet Midir?

Psikolojik şiddetle ilgili en çok merak edilen konulardan biri de bağırmanın psikolojik şiddet olup olmadığıdır. Kısaca ifade etmek gerekirse bağırmak da bir psikolojik şiddettir. Nitekim bağıran kişi, karşı tarafa duygusal, zihinsel veya psikolojik açıdan zarar verme amacı güder. Bağırmanın sürekli devamı ve beraberinde söylenen aşağılayıcı, küçük düşürücü sözler, psikolojik şiddetin derecesini artırır.

Bağıran kişi, karşı tarafta korkutma ve sindirme amacı güder. Sürekli bağırma davranışı, karşı tarafta kalıcı bir korku ve tedirginlik hali yaratır. Bağıran kişi, karşı tarafın kendisini değersiz hissetmesine neden olur. Özellikle hakaret içeren veya aşağılayıcı ifadelerle birleştiğinde bağırmak psikolojik şiddetin güçlü bir yöntemi haline gelir. Bu kişilerde psikolojik sorunların yanı sıra bazı fiziksel sorunlar da gelişir. Özellikle evlilikte psikolojik şiddet türleri bağlamında bu nokta kritik önemdedir.

Aile içinde bağırmalar, eşler arasında veya ebeveynlerin çocuklarına bağırması şeklinde ortaya çıkar. Bu tür bağırma davranışları, aile içi psikolojik şiddet kapsamında yer alır. Bu tür davranışlar özellikle çocukların duygusal gelişimleri açısından son derece zararlıdır. İş yerindeki bağırmalar ise işverenlerin veya yöneticilerin çalışanlara veya çalışanların birbirlerine bağırması şeklinde oluşur. Bu davranışlar ise iş yerinde psikolojik şiddet örnekleri arasında yer alır.

Bağırma sırasında kişi, karşı tarafı kontrol etmeye, üzerinde güç ve üstünlük göstermeye çalışır. İrade üzerinde baskı yaratan bu durum, karşı tarafı duygusal yıkıma sürükler. Sürekli bağırma davranışına maruz kalan kişilerin duygusal sağlığı bozulur. Bu kişilerde özgüven ve benlik saygısı düşüktür. Kronik hale gelen bu sorunlar, kişide stres ve anksiyete krizlerini tetikler.

Duygusal açıdan uzaklaşan çiftlerde bağırma davranışı kalıcı depresyona neden olabilir. Bu tür durumlarda psikolojik şiddet döngüsü kişinin tüm yaşamını olumsuz etkiler. Üstelik psikolojik şiddet gören çocuklar için durum çok daha zordur. Sözlü psikolojik şiddete maruz kalan çocuklar, şiddetin olumsuz etkilerini yetişkinlerden daha zor atlatır. Bu yüzden şiddetin psikolojik etkileri konusunda çocuklar için terapi ve danışmanlık desteği son derece önemlidir.

Psikolojik Şiddet Nasıl Önlenir?

Psikolojik şiddetle ilgili konular arasında en çok merak edilenlerden biri de bunu önleme yollarıdır. İster kendiniz için olsun, isterse bu şiddete maruz kalan kişiler için önleme yöntemleri birçok bakımdan önemlidir. Kişinin sağlıklı bir psikolojik yaşam ve mutluluğu için yöntemleri mutlaka uygulaması gerekir. Bu konuda ayrıca terapi ve danışmanlık desteği de oldukça faydalıdır. Genel olarak ifade edecek olursak psikolojik şiddeti önleme yöntemleri kısaca şu şekildedir:

Farkındalıkları Artırmak

Psikolojik şiddete maruz kalanların önemli bir bölümü, yaşadıkları olgu ve olayları doğru şekilde anlamlandırmakta zorluk çeker. Bu yüzden farkındalıkları artırmak psikolojik şiddeti önleme yolları arasında ilk ve en önemli konulardan biridir. Üstelik her alanda bu farkındalıkları canlı tutmak gerekir. Nitekim ister aile içinde olsun isterse iş yerinde psikolojik şiddetin birçok türü bazen bir tarafın, bazense her iki tarafın farkında olmadan gerçekleştirdiği davranışlardan oluşur.

Psikolojik şiddetin belirtileri ve etkileri konusunda eğitim seminerleri bu noktada oldukça faydalıdır. Bir insan neden psikolojik şiddet uygular konusunda farkındalıkları artırmak için bu seminerler oldukça yararlıdır. Bu sayede iş yerinde veya ilişkide psikolojik şiddeti tanımak ve çözüm yolları geliştirmek kolaylaşır. Yöneticiden veya eşten psikolojik şiddete maruz kalanlar farkındalıklarını artırdıkça baş etme stratejileri konusunda daha başarılı olurlar.

Bu bağlamda “Psikolojik şiddet gördüğümü nasıl anlarım?” sorusu kritik önemdedir. Farkındalık eğitimlerinde bu nokta üzerinde özellikle durmak gerekir. Psikolojik şiddet davranışlar ile doğrudan ilgili olduğu için davranışları doğru değerlendirmek önemlidir. Psikolojik şiddetle ilgili eğitimler, davranışları doğru değerlendirme yöntemlerini ortaya koyar. Davranış değişikliği için ise davranışçı terapi veya bilişsel davranışçı terapi desteği konusunda da farkındalıkları artırmak gerekir. Bu sayede her iki taraf için de daha sağlıklı bir süreç ortaya çıkar.

İletişim Becerilerini Geliştirmek

İster şiddeti uygulayan taraf olsun, isterse mağdur, hiçbir sorunu bağırarak, kavga ederek çözmek mümkün değildir. Kişilerin iletişim becerileri geliştikçe psikolojik şiddete yol açan unsurlardan kurtulmaları kolaylaşır. Nitekim bu şiddetin birçok çeşidi, uygulayan kişinin farkına bile varmadığı olgulardan kaynaklanır. İletişim yoluyla bunları ona anlatmak, şiddetin kaynağı ve nedenlerini ortadan kaldırmaya önemli bir katkı sağlar. Tarafların sakin ve yapıcı bir dille iletişim kurmalarını teşvik etmek, sürdürülebilir ilişkiler kurmalarının önünü açar.

Psikolojik şiddet mağdurlarında en yaygın davranış şekillerinden biri iletişimi reddetme veya içe kapanmadır. Oysa bu davranış şekli kişinin kendisini iyi hissetmesini sağlamaz. Aksine, çözüm yollarından uzaklaşmasına neden olur. Bu bakımdan, psikolojik şiddete maruz kalırsanız ilgili kişi veya kişilerle iletişiminizi kesmemelisiniz. Bunun yerine sağlıklı iletişim kanallarını araştırmalısınız. İletişiminizi keserseniz maruz kalacağınız psikolojik şiddetin derecesi muhtemelen artacaktır.

İletişim sırasında şikayetlerinizi açıkça ifade eder, sorunların doğru şekilde çözümü için adım atarsanız psikolojik şiddeti önlemede daha başarılı sonuçlar elde edersiniz. Bu konuda ayrıca kendi davranışlarınızı da objektif şekilde gözden geçirmelisiniz. Nitekim duygusal şiddete yol açan nedenlerin oluşumunda sizin de payınızın olması mümkündür. Bu tür konuları ancak doğru bir iletişimle çözmek mümkün olur. Kendinize karşı objektif olmazsanız iletişimden istediğiniz sonuçları alamayabilirsiniz.

Öfke Kontrol Teknikleri 

Bireylerin öfke yönetimi konusunda bilgi ve becerilerini artırmaları, psikolojik şiddeti önlemede oldukça faydalıdır. Çünkü bu tür şiddet uygulamalarının önemli bir bölümünün temelinde öfke kontrolü becerisinin yetersiz olması vardır. Ebeveyn psikolojik şiddeti veya iş yerinde oluşan duygusal şiddeti önlemede öfke kontrol becerilerini artırmak önemli bir katkı sağlar. Eşler arası psikolojik şiddeti önlemede de öfke kontrolü en önemli aşamalardan biridir. “Kocam psikolojik şiddet uyguluyor” şikayetlerini azaltmak bu sayede kolaylaşır.

Empati ve Anlayış Geliştirme

Öfke kontrolünde olduğu gibi empati ve anlayış geliştirme de duygusal şiddeti önleme yöntemleri bağlamında oldukça faydalıdır. Karşı tarafın duygu ve düşüncelerini, ihtiyaçlarını anlamaya çalışmak, daha sağlıklı iletişim yolları geliştirmeye katkı sağlar. Psikolojik şiddet gören kadınlar veya erkekler, karşı tarafta empati ve anlayış geliştirme yoluyla birçok sorunu aşma imkanı elde eder. Üstelik psikolojik şiddetten kurtulma yolları hakkında oluşan her gelişme, toplum psikolojisi üzerinde de olumlu etkiler gösterir.

Destek Mekanizmalarından Yararlanmak

Psikolojik şiddete uzun süre maruz kalanlar ne tür davranışlar geliştirmeleri konusunda desteğe ihtiyaç duyar. Özellikle iş yerinde psikolojik şiddete varan uygulamalar bu bağlamda en yaygın olanlarıdır. Çalışanların destek mekanizmalarından yararlanması, birçok sorunun henüz erken aşamada tespiti ve çözümüne katkı sağlar. Böylelikle daha sağlıklı bir iletişim ortamının oluşmasına yardımcı olur.

Diğer taraftan aile içi psikolojik şiddeti önlemede de destek mekanizmaları önemlidir. Nitekim “Ailem bana psikolojik şiddet uyguluyor, ne yapmalıyım?” diye merak edenler bu mekanizmalar sayesinde hayata yeniden tutunmakta. Eşim psikolojik şiddet uyguluyor diye şikayette bulunanlara devlet kurumları ve sivil toplum örgütleri çeşitli destek imkanları sağlamakta. Dolayısıyla evde psikolojik şiddeti önleme konusunda birçok kanaldan yardım almak mümkün.

Doğru Yaklaşım Tarzı 

Psikolojik şiddeti önleme konusunda en sık yapılan hatalardan biri, mağdurun aynı araçları kullanarak aynı şekilde karşılık vermesidir. Oysa “Şiddet şiddeti doğurur!” sözünü haklı çıkaran bu durum, psikolojik şiddeti önlemek için yeterli değildir. Üstelik şiddetin dozunun artmasına neden olur. Ki bunun en trajik örneklerini, çocuklara veya hamile kadına yönelik psikolojik şiddetin örneklerinde görmek mümkün. Üstelik profesyonel psikolojik ve duygusal şiddet örnekleri günlük hayattakilere oranla çok daha acımasızdır. 

Bu bakımdan, örneğin çalıştığınız şirkette birisi yaptığınız bir işle alay edip sizi küçümsediğinde, onunla alay edip onu küçümsemeye çalışmamalısınız. Yerine göre vereceğiniz zekice bir cevap, size psikolojik şiddet uygulayan bir kişinin davranışlarını sorgulamasını sağlar. Fakat aynı şekilde karşılık verirseniz, bu davranışı onaylamış olursunuz. Aynı zamanda da yeni mağduriyetlere zemin hazırlarsınız. Bu yüzden, psikolojik şiddete hiçbir zaman aynı şekilde karşılık vermemelisiniz. 

Psikolojik Şiddete Kayıtsız Kalmamak

Psikolojik şiddetin hızlı ve kolay yayılan bir niteliği vardır. Öyle ki, bazen bir televizyon ekranından yüz binlerce kişiye bir anda yayılır. İzlediğiniz dizide, okuduğunuz haberlerde veya sosyal medya paylaşımlarında psikolojik şiddete dair herhangi bir şey varsa, buna tepkinizi açıkça ifade etmelisiniz. Psikolojik şiddeti nerede görürseniz görün, kınamaktan hiçbir zaman kaçınmamalısınız. İnsanlar neyin iyi, doğru ve güzel olduğunu bilseler de bunları unutmaya yatkındır. Yapacağınız kınamalar, bazen düşündüğünüzden de güzel sonuçlar verir. 

Psikolojik Şiddet Karşıtı Politikalar

Çalışanların maruz kaldığı psikolojik şiddeti önlemek için iş yerlerinde psikolojik şiddet karşıtı politika veya kuralların belirlenmesi ve bunların şirket kültürü haline getirilmesi önemlidir. Çalışanlar ve yöneticiler bu kuralları ne kadar iyi özümserse iş yerinde psikolojik şiddeti önleme yolları o kadar etkili olur. Bu bağlamda yöneticilerin rolü önemlidir. Nitekim yöneticiler iyi bir örnek oluşturursa çalışanların birbirlerine psikolojik şiddet uygulama ihtimali azalır.

Yasal Düzenlemeler

Modern dünyada psikolojik şiddeti önlemek için çeşitli yasal düzenlemeler mevcuttur. Bu düzenlemelerde psikolojik şiddetin unsurları ve araçları özenle ele alınır. Hangi durumlarda nelerin hangi şekilde cezalandırılacağı kesin hükme bağlanır. Bir ülkede eğer psikolojik şiddeti önlemede yasal düzenlemeler yetersiz kalıyorsa bu konuda yasama organının gerekli düzenlemeleri yapması gerekir. Tanımlar ve olgular ne kadar net, cezalar ne kadar caydırıcı olursa psikolojik şiddeti önleme yolları konusunda başarı düzeyi o kadar yüksek olur.

İş ve Sosyal Çevre Seçimi 

Yaptığınız iş ne olursa olsun, sizin dışınızda kaynaklanan nedenlerden dolayı iş yerinizde mobbing veya psikolojik şiddete maruz kalmanız mümkün. Bu şiddet yalnızca yöneticiniz tarafından uygulanabileceği gibi, yöneticinizin de bilgisi ve dahliyle belli bir grup tarafından gerçekleştirilebilir. İyi yönetilmeyen, kurumsallaşmasını tamamlamamış, sorun çözme becerisi düşük bir şirkette psikolojik şiddetin farklı türleriyle karşılaşmanız mümkün.

Bu tür durumlarda şirket içinde psikolojik şiddeti önleme imkanınız azalır. Dolayısıyla iş değiştirmeniz ve yeni bir sosyal çevre edinmeniz gerekir. Unutmayın ki psikolojik şiddete maruz kalmak kimse için ve hiçbir zaman bir kader değildir. İşinizle ve çevrenizle ilgili doğru kararları doğru zamanda alırsanız psikolojik şiddetten kurtulma yolları konusunda daha başarılı sonuçlara ulaşırsınız. 

Psikolojik Şiddet Tedavisi

Birçok psikolojik sorunda olduğu gibi psikolojik şiddetin de tedavisi önemlidir. Konu hakkında uzman psikolog ve terapistlerden destek hizmeti almak, mağdurun başa çıkma stratejileri geliştirmesine katkı sağlar. Uzman terapist eşliğinde psikolojik şiddetin nedenleri, türleri ve araçları konusunda farkındalıkları artırmak, bunları önleme konusunda mağdura yol gösterir. Mağdurun alacağı profesyonel yardım ve terapi desteği, yaşadığı travmaların etkilerini azaltmasını kolaylaştırır.