Manik kişilik kısaca, bipolar bozukluğun bir parçası olan manik dönemler için bir kişilik örgütlenmesi özelliğidir. Bu kişilerde aşırı yüksek enerji, tutku, fikir ve duygu seviyeleri vardır. Manik kişilerin ruh hali anormal derecede yüksektir. Ne var ki manik atak nedeniyle kişinin işlevselliğinde belirgin bozukluklar oluşur. Manik atak nedir ve kişilik özelliklerine nasıl yansır diye merak ediyorsanız aradığınız bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Manik Kişilik Yapısı ve Genel Özellikleri
Genel olarak ifade edecek olursak manik kişiliğin abartılı enerji, aktivite ve zihinsel seviyeleri vardır. Manik özellikler aslında bipolar bozukluk hastalığı içinde kişinin sahip olduğu özellikleri ifade eder. Bazı durumlarda bu seviyeler, kişinin adeta kontrolden çıkmasına neden olur. Manik atak olarak ifade edilen bu tür durumlarda kişi, adeta yoğun bir enerji patlaması yaşar. Hastanın yaşadığı manik atakların türüne göre davranış şekilleri değişir. Bazı hastalar örneğin uyumlu bir dil kullanır. Bazı hastalar ise normalden çok daha hızlı konuşur.
Manik atak nedir diye merak edenler için bu deneyimler önemlidir. Hastanın düşünce sürecinde artan hız, davranış şekillerinde de önemli sonuçlar doğurur. Hatta bazı davranışlarında risk düzeyi yüksektir. Hastanın çevresiyle olan ilişkilerinde de yoğun bir enerji ve coşku söz konusudur. Ancak bu durum, kişinin yapıcı davranış özellikleri göstermekten çok, kendisine ve çevresine zarar veren davranışlar sergilemesine neden olur. Bu nedenle manik kişilik bozukluğu, tüm kişilik bozukluğu türleri arasında en riskli bozukluklardan biridir.
Abartılı Düşünceler ve Aşırı Özgüven
Manik atak nedeniyle kişi, abartılı düşünceler geliştirmeye başlar. Öforik durumlar, artan bir refah seviyesiyle karakterize edilir. Bu tür durumlarda psikotik bireyler genellikle artan bir güç, başarı veya yaratıcılık hissi yaşar. Ve bu abartılı düşünceler, başka durumlarda alamayacakları riskleri üstlenmelerine neden olur. Manik atak nedir diye merak edenler için en önemli belirtiler de bunlardır.
Bipolar bozukluğun manik döneminde hasta, herhangi bir temele dayalı olmadan abartılı görüşler dile getirebilir. Kişi eğer yönetici pozisyonundaysa kişilik bozukluğu hastalığı kendisinin olduğu kadar çalışanların durumunu da etkiler. Manik atak döneminde artan aşırı özgüven, kişinin riskli kararları kolayca almasına neden olur. Bu da birçok yanlışa zemin hazırlar ve kişiyi olduğu kadar çevresini de olumsuz etkiler.
Kontrol Edilemeyen Enerji
Manik kişilerin özellikleri arasında enerji düzeyi önemli bir özelliktir. Nitekim, bu kişiler örneğin çok az uykuyla bile kendilerini enerjik hisseder. Bu enerji düzeyini kontrol etmekte ciddi sorunlar yaşarlar. Manik atak nedeniyle kişi, normalde olduğundan çok daha fazla aktivite gösterir. Kendisini aşırı heyecanlı ve coşkulu hissetmek, manik atak belirtileri arasında en önemlileridir. Ne var ki, kişinin kontrol edemediği bu yüksek enerji düzeyi, en basit işlere bile odaklanmasını zorlaştırır.
Kişilik bozukluğu olan biriyle yaşamak her zaman için zordur. Manik bozukluk sahibi kişilerle yaşamak ise bazen çok daha zor hale gelir. Nitekim manik atak nedir diye merak edenler için bu da önemli bir merak konusudur. Manik atak krizleri sırasında kişi hep bir şeylerle meşgul olmak ister. Ancak eşin bu duruma yetişmesi kolay değildir. Manik atak belirtileri ile başa çıkmada eşin göstereceği destek de önemlidir. Kişinin kontrol edemediği enerji düzeyi nedeniyle artan çatışmalar, bir süre sonra depresif manik atak krizlerine yol açar.
Hızlı Konuşma ve Düşünce Akışı
Manik atak nedir diye merak edenler için en önemli belirtilerden biri de manik bozukluk sahibi kişilerin hızlı konuşma ve düşünce akışıdır. Bu insanlar, manik atak krizleri sırasında ağızlarını hızlı hareket ettirme eğilimi duyar. Buna paralel şekilde düşünce hızları da yüksektir. Ne var ki, zihinsel faaliyetleri odaklanma sorunu yaşadığı için düşünceler kopuktur. Bu durum hem konuşma akışında hem de tartıştıkları konularda dağınıklık yaratır.
Manik atak krizleri sırasında kişi, kendi görüş ve düşüncelerini takip edemez. Bu durum, muhakeme yeteneğinde de azalma meydana getirir. Kişinin genel olarak dikkat eksikliği ve odaklanma sorunu yaşaması, düşüncelerinin belli bir çizgide ilerlemesine engel olur. Buna bir de özgüvendeki aşırı artış eklendiğinde, kişinin kendisiyle çelişen söylemler geliştirmesi kolaylaşır. Ruh hali aşırı dürtüsel ve sabırsızlık üzerinde şekillendiği için bu kişiler çabuk sinirlenir. Her şeye çabucak kızıp alınganlık gösterebilirler.
Manik Bozukluğa Sahip Kişilerde Psikolojik ve Duygusal Dinamikler
Manik kişilik yapısına sahip bireylerin üzerinde hiçbir kontrol duygusu yoktur. Kendilerini oldukça özgüvenli hissederler, bu yüzden her şeye olumlu yönden bakarlar. Hatta kendilerini dünyanın tepesinde hissederler. Ne var ki, bu kişilerin psikolojik ve duygusal dinamikleri, düşünme süreçlerindeki sorunlardan ciddi ölçüde etkilenir. Tamamen mantıksız ve olgunlaşmamış düşünceleri, manik atak dönemi özelliklerini yansıtır. Bu yüzden duygusal dinamikleri oldukça karmaşıktır. Ve bu da manik atak nedir diye merak edenler için önemli bir özelliktir.
Manik bozukluk hastalarının ruh hali öforiktir. Yani bu insanlar aşırı coşkudan muzdariptir. Bu mutluluk hali onlarda, aslında “yararlı” işler yaptıkları yönünde yanlış bir algı yaratır. Bu tür işlerle çevrelerine yardımcı olacaklarını hissederler. Ve bu his, manik atak bozukluğu belirtilerine psikolojik bir taban yaratır. Ancak öfori sebebiyle muhakemesi zayıflayan manik bozukluk hastaları, plansız şekilde hareket edip ayakları yere basmayan projelerle birçok kayba neden olabilir.
Manik atak nedir diye merak edenler için önemli bir diğer kavram da dürtüselliktir. Nitekim, manik atakların bazı belirtileri arasında anlık olarak verilen dürtüsel kararlar önemli bir yere sahiptir. Bu kararlar genellikle mantıksızdır. Üstelik kişi veya çevresine genellikle zarar verir. Hatta yanlış finansal sonuçlar bile yaratır. Risk alma ve sınırları zorlama konusunda ciddi sorunlara neden olan dürtüsellik, manik atak krizlerinin en önemli psikolojik ve duygusal dinamiklerinden biridir. Ayrıca dikkatsiz araba kullanma, dikkatsiz harcama, ahlaksız cinsel ilişkiler de bu dinamikler arasında yer alır.
Manik Kişilik Bozukluğunun İlişkilere Yansımaları
Manik bireyler ilişki kurma sürecinde aşırı derecede pozitif ve coşkuludur. Bu durum, ilk başta kulağa oldukça çekici gelir. Ancak yol açtığı sorunlara baktığımızda ciddi birtakım sorunlara işaret eder. Ve bunlar da manik atak nedir diye merak edenler için önemli konulardır. İster kadınlarda isterse erkeklerde kişilik bozuklukları arasında manik bozukluk en tehlikeli olanlarından biridir.
Maninin olumsuz etkilerinin çoğu, bireyin başkaları üzerindeki etkisiyle ilgilidir. Örneğin kişi sert, kibirli veya saldırgan bir şekilde iyimser olabilir. Ancak bu durum, çevresindeki kişileri mutlaka yıpratır. Ayrıca dürtüsellik, kişilerarası ilişkilerde güvensizlik ve çatışmalara neden olur. Bu yönüyle manik bozukluk belirtileri bir bakıma histriyonik kişilik bozukluğu belirtileri ile benzer nitelikler taşır. Kişideki kimlik bozukluğu belirtileri, ilişkilerini güven içinde sürdürmesini olanaksızlaştırır.
Manik kişiler, ilişkilerinde aşırı coşkulu özellikler gösterir. İlişkinin başında karşı taraf bu durumu hoş bir durum olarak değerlendirebilir. Ne var ki, ilişkideki yoğunluk düzeyi arttıkça bu duruma tahammül etmek zorlaşır. Hatta aşırı coşkulu özellikler bir süre sonra psikolojik baskı şeklinde düşünülmeye başlanır. Yüksek enerji seviyesi ve coşku, kişinin bağlanma ve ayrılma sorunları yaşamasına zemin hazırlar. Bu yüzden manik kişilerde yoğun nesne-yatkınlığı yaygın bir durumdur. Ve bu da manik atak nedir diye merak edenler için önemli bir diğer belirtidir.
Manik Atak Bozukluğu İçin Psikoterapi Desteği
Manik bozukluk genellikle bipolar bozukluğun bir parçası olarak ortaya çıkar. Bu yüzden tedavi süreci bipolar tedavisi ile benzer özellikler taşır. Tedavinin amacı, etkilenen kişinin ruh halini dengelemek için mani ataklarının etkisini ve oluşumunu azaltmaktır. Bu süreçte konuşma terapilerinin yanı sıra tıbbi ilaçlar da yerine göre fayda sağlar. Manik karşıtı ilaçlar, bozukluğun manik bileşeninin kontrolü için reçete edilir. Örneğin lityum, antikonvülzanlar ve ikinci nesil antipsikotikler bunlar arasında en önemlileridir.
Manik atak bozukluğu için en uygun psikoterapi desteği ise bilişsel davranışçı terapidir. Bu yöntemle hastanın mani atakları sırasında davranışlarını değiştirmesi sağlanır. Bilişsel davranışçı psikoterapi uygulamaları kişinin dürtülerini ve bunaltıcı düşüncelerini yönetme becerisini artırır. Bunu yaparken yaşayabileceği sorunlara dikkat çeker ve çözüm yolları konusunda farkındalıkları artırır. Manik atak nedir diye merak edenler için bu bağlamda en önemli çözüm yolu da bilişsel davranışçı terapidir.
Manik atakların bu kişilerde birçok değişikliğe neden olabileceğini belirtmek önemlidir. Böyle bir kişi örneğin kendini yüksek risklere soktuğunda kolayca mali krizlere neden olabilir. Hatta hukuki sorunlar yaşaması bile mümkündür. Manik bireyler, dürtüsellik nedeniyle yaptıkları eylemler yüzünden hem maddi hem de manevi yönden pek çok kayıp yaşar. Bu tür durumlarla ilgili farkındalıkları artıran psikoterapi desteği bu yüzden oldukça önemlidir.
